Primatlar

Canlılığın gelişimi açısından primatlar göreceli olarak oldukça geç oluştular. Hayvanlar dünyamızda 600 milyon yıldan fazla bir zamandır var. “Günümüzün hayvanları -insan dahil- ‘kambriyen patlaması’ sırasında ortaya çıkan hayvanların doğrudan ardıllarıdır ve bu ilk hayvanların ekolojik etkileşim biçimi, geçmiş 570 milyon yıl boyunca hemen hemen tüm hayvan topluluklarının özelliklerini belirlemiştir” (Olağan Dışı Yaşamlardan – Jamesl. Gould, Carol Grant Gould).

***

Memeliler de dünyada en az 200 milyon yıldan beri varlar. İlk primatlar aşağı yukarı 70 milyon yıl önce ortaya çıktılar. O zamanlar için muhteşem dinozorların çağıydı denilebilir.

Ancak yaklaşık olarak 65 milyon yıl önce dünya çok büyük bir felaket yaşadı. Buna büyük bir olasılıkla çok çok büyük bir gök cisminin dünyaya çarpmasının neden olduğu sanılıyor.

Bu felaket sonucunda dünyadaki çevre ve yaşam koşulları birdenbire değişti ve bu yeni duruma uyum sağlayamayan dinozorlar ve birçok başka canlı türü de dikkat çekici bir biçimde birdenbire yok oldular.

Değişen çevre koşulları bazı diğer canlıların özellikle de memelilerin ve bu arada primatların işine yaradı, onların gelişmesine ve zamanla yeni yeni türlerin, bu arada insanın da sahneye çıkmasına yol açtı.

İlk hominidlerin (insangiller) oluşmasının yaklaşık 6-7 milyon yıl önceye rastladığı sanılıyor. Bizim türümüz olan Homo Sapiens’in ise 500 bin yıl önce oluşmaya başladığı düşünülüyor. Modern insanın ise yaklaşık 50 bin yıllık bir geçmişi var.

PRİMATLAR TAKIMI: 11 familya, 52 cins ve 181 türden oluşmaktadır.

Alt takım. Prosimii (prosimier): Yarı maymunlar ya da Prosimienler

• Fam. Lemuridae: Lemurlar ya da Makimsiler (Maki maymunu) 4 cins, toplam10 tür
• Fam. Cheirogaleidae: 4 cins, toplam 7 tür
• Fam. Indriidae: 3 cins, toplam 4 tür
• Fam. Dauben toniidae: 1 tür
• Fam. Lorisidae: Lorisler . 5 cins, toplam 10 tür
• Fam. Tarsiidae: Tarsiyerler. 1 cins, toplam 3 tür

Alt takım. anthropoider. Maymunlar ve insansı maymunlar yada Antropoidler

• Fam. Cebidae: Yeni dünya maymunları. 11 cins, toplam 30 tür
• Fam. Callitrichidae: 5 cins, toplam 21 tür
• Fam. Cercopithcidae: Uzun kuyruklu maymungiller. 13 cins, toplam 82 tür
• Fam. Pongidae: İnsansı maymunlar yada pongidler. 3 cins, toplam 4 tür (Goril, şempanze, cüce şempanze ve orangutan)
• Fam. Hylobatidae Jibonlar. 9 tür
• Fam. Hominidae: İnsangiller yada hominidler. 1 cins, bir tür (Homo Sapiens)

PRİMATLARIN ÖZELLİKLERİ:

• Ellerdeki ileri (gelişmiş) kavrama yeteneği
• El ve ayak parmaklarında düzleşmiş tırnaklar
• El ve ayak parmaklarının altında hassas kavrama bölümlerinin ortaya çıkması
• Tek tek parmaklarda ve parmak mafsallarında artan hareketlilik yeteneği. Özellikle el ve ayak baş parmaklarında
• Burnun giderek kısalması ve yüzün düzleşmesi. Bunun sonucu olarak koku duyusunun öneminin giderek azalarak görme duyusuna bağımlılığın artması ve bu durumun giderek üç boyutlu ve renkli görme sonucunu oluşturması
• Hem göreceli hem de toplam olarak daha büyük beyin hacmi
• Beyin yüzeyindeki kıvrımlılığın artması, farklı ve çok daha fazla sayıda yönetim merkezlerinin oluşması. Koku alma merkezinin küçülmesi
• Yavruların annelerinin yanında daha uzun süre kalmalarının sonucu olarak yaşam sürelerinin uzaması ve daha geç yaşlarda cinsel olgunluğa erişme ve bunun da sonucunda azalan kendini yeniden üretim (üreme niceliği)
• En son olarak da sosyal davranış biçimlerinin giderek karmaşıklaşması. Pekçok dişi ve erkekden oluşan ve bölgeleri üstüste çakışabilen basit bir çiftleşme organizasyonundan, değişik ve karmaşık seksüel yaşama biçimlerine geçiş:
  1. monogam eşleşme
  2. harem oluşturulması (tek bir erkeğin bir dişi grubu üzerinde monopol kurması)
  3. birçok erkeğin birlikte reprodüktif olduğu gruplar

Kaynak: http://kozmopolitaydinlar.wordpress.com/2012/03/14/primatlar/